Dames van de Barok

Welke rol speelden vrouwelijke kunstenaars in Italië tussen de late renaissance en de barok? Welk pad bewandelden deze kunstenaressen in een wereld geregeerd door mannen? Deze vragen onderzoekt het MSK in haar najaarstentoonstelling. Aan de hand van een 50-tal topwerken brengt het museum de cruciale rol van de vrouw in de Italiaanse schilderkunst van 1580 tot 1680 aan het licht. Spilfiguur is Artemisia Gentileschi (1593-1652), zonder twijfel dé bekendste schilderes uit de Italiaanse 17de eeuw. Het MSK linkt haar werk aan haar tijdgenotes en neemt de bezoeker mee naar een bijzonder keerpunt voor de vrouw in de kunstgeschiedenis. Vrouwelijke kunstenaars in het Venetië, Rome, Napels en Bologna van de 16de en 17de eeuw delen een onmiskenbare verwantschap, die binnen de esthetiek van de barok een bijzondere plaats inneemt. Deze vrouwen hadden van schilderen hun beroep hadden gemaakt, en daardoor alleen al staken ze de gevestigde meesters en hun ateliers naar de kroon.

Ze waren dochters, zussen, echtgenotes van bekende kunstenaars maar ook kloosterzusters en hun werken vertonen een conceptuele en vormelijke continuïteit binnen de diversiteit van de toen gangbare stijlen. Met gedurfde ingrepen en knappe expressieve vondsten omzeilden ze – subtiel als het moest, doortastend als het kon – de heersende regels en gebruiken opgelegd door de Contrareformatie, de hervormingsbeweging binnen de Katholieke Kerk. ‘De dames van de barok’ toont hoe de vrouwelijke kunstenaars in het Italië van de 16de en 17de eeuw inventief omgingen met de restricties van hun tijd. De tentoonstelling neemt de bezoeker mee naar een bijzonder moment in de kunstgeschiedenis waarop de vrouwelijke kunstenaar een prominentere plaats begint in te nemen. De grote variatie die in Gent wordt samengebracht is bovendien zonder meer uitzonderlijk, en brengt deze vaak verborgen wereld van vroege vrouwelijke kunstenaars met verve aan het licht.