Te triest om ’t al te vertellen. Beeldenstorm in Gent – 1566

Op 22 en 23 augustus 1566 viel Gent ten prooi aan een van de grootste rampen die de stad ooit hebben geteisterd. In nauwelijks twee dagen tijd werd het grootste deel van het religieuze kunstpatrimonium vernield. Eeuwen van sacrale kunst, die van de Gentse kerken, kloosters en kapellen schrijnen van onschatbaar patrimonium had gemaakt, werden in een korte furie van drieste vernielzucht uitgewist. Met de Beeldenstorm hadden de calvinistische gereformeerden een doorbraak proberen forceren om bestaansrecht af te dwingen voor hun ‘nieuwe religie’. Van die catastrofe bleef voor Gent een nauwkeurig ooggetuigenverslag bewaard van de hand van Gentse edelman Marcus van Vaernewijck. Marcus van Vaernewijck (1516-1569) liet een indrukwekkend literair oeuvre na. Als rederijker schreef hij poëzie en geschiedverhalen, waarin verbeelding en fantasie eerder dan het objectieve relaas rijkelijk aan bod komen. Zijn omstandige verslag van de eerste jaren van de godsdiensttroebelen in de Nederlanden onder Filips II, dat hij de titel gaf Van die beroerlijcke tijden in de Nederlanden en voornamelijk te Ghendt, vormt hierop evenwel een belangrijke uitzondering. In de eerste hoofdstukken van dit minutieuze en goed gedocumenteerde verslag beschrijft hij met een opvallende objectiviteit de aanloop naar de Beeldenstorm en de orgie van vernielzucht waar Gent toen het slachtoffer van werd. Zelf een overtuigd katholiek kiest hij niet voor de Roomse kant maar toont aan dat beide partijen in de fout zijn gegaan. Dit kostbare relaas bestond tot nu toe alleen in de transscriptie die Ferdinand Vander Haeghen er in 1881 van publiceerde. Het 16de-eeuwse Nederlands bleef alleen voor specialisten toegankelijk. Naar aanleiding van de 450ste verjaardag van de Gentse beeldenstorm verschijnt het verhaal nu voor het eerst in hedendaags Nederlands.